కేంద్ర పర్యాటక మంత్రి ప్రహ్లాద్ సింగ్ పటేల్ కి లేఖ రాసిన ఎమ్మెల్సీ పోచంపల్లి శ్రీనివాస్ రెడ్డి
కాకతీయుల కళలకు కాణాచిగా ప్రసిద్ధి గాంచిన చారిత్రక ఆలయాలు వెయ్యి స్తంభాల గుడి, రామప్ప దేవాలయాల్లో చేప‌ట్టిన సమగ్ర అభివృద్ధి, పునరుద్ధరణ పనులను సకాలంలో పూర్తి చేయాలని ఎమ్మెల్సీ పోచంపల్లి శ్రీనివాస్ రెడ్డి కేంద్రాన్నికోరారు. ఈ మేరకు ఆయన కేంద్ర పర్యాటక శాఖ మంత్రి ప్రహ్లాద్ సింగ్ పటేల్ కి లేఖ రాశారు.
800 సంవత్సరాలకు పైగా ఆలయం చెక్కుచెదరకుండా ఉన్నప్పటికీ, ఒక‌టి రెండు స్తంభాలు ఒరిగాయ‌న్న కార‌ణంగా, ఆలయానికి దక్షిణాన ఉన్న ‘నాట్య మండపం’ పునర్నిర్మాణం కోసం 2005 లో భారత పురావస్తు శాఖ ఉన్న దేవాల‌య స్తంభాల‌ను తొల‌గించివేసింది. అయితే, పునరుద్ధరణ పనులు నిరుత్సాహంగా సాగుతూ ఉన్నాయని ఈ లేఖలో పేర్కొన్నారు.
‘ఇది 18 నెలల్లోపు పూర్తి చేయాలని చెప్పినా, ఒక దశాబ్దం గడిచినా ఇంకా పూర్తి కాలేదు. దీన్ని వెంట‌నే పూర్తి చేయాలి, ” అని ఆయన కేంద్రమంత్రిని కోరారు.
కాకతీయులు తమ రాజధాని, నేటి వరంగల్ జిల్లా కేంద్రం వరంగల్ నడిబొడ్డున వెయ్యి స్తంభాల గుడి క‌ట్టించారు. కాకతీయులు అత్యంత్త‌మంగా నిర్మించిన దేవాలయాల్లో ఒక‌టిగా ప‌రిగ‌ణ పొందింది. ఈ ఆలయంలోని నక్షత్ర ఆకారంలో వాస్తుశిల్పం అద్భుతమైన హస్త కళాకారుల నైపుణ్యానికి సాక్ష్యంగా నిలుస్తున్న‌ది. ఆలయానికి చెక్కిన రాతి స్తంభాలు ఆనాటి క‌ళా వైభ‌వాన్ని నేటికీ చాటుతూ ఉన్నాయి.
చారిత్రక ఆధారాల ప్రకారం, కాకతీయ రాజు రుద్రదేవుడి ఆదేశాల మేరకు క్రీ.శ 1175–1324 మధ్య వెయ్యి స్తంభాల ఆలయం నిర్మించబడింది.
కళాఖండంగా ఉన్న ఈ ఆలోయాన్ని విష్ణు, శివుడు, సూర్య హిందూ దేవతలకు అంకితం చేయబడిన‌దిగా చెబుతారు. శాండ్ బాక్స్ పద్ధతిని ఉపయోగించి 1000 స్తంభాల ఆలయ పునాదులు వేశారు. ఈ క‌ళా వైశిష్ట్యం కాకతీయ యుగపు శిల్ప చాతుర్యానికి మ‌చ్చు తున‌క. అన్నారు. ఇలాంటి ఆలయ పునరుద్ధరణ సకాలంలో పూర్తి చేయకపోవడం పట్ల ఆయన ఆశ్చర్యం వ్యక్తం చేశారు.
ఇక రామప్ప ఆలయ సముదాయం సంగతి
ప్రపంచ ప్రఖ్యాతిగాంచిన రామప్ప ఆలయం వరంగల్ నగరానికి 77 కిలో మీటర్ల దూరంలో ఉంది. ఈ ఆలయంలోని ఒక శాసనం క్రీ.శ 1213 నాటిదని, కాకతీయ పాలకుడు గణపతి దేవ కాలంలో దీనిని జనరల్ రేచెర్ల రుద్రారెడ్డి నిర్మించారని చెప్పారు. 2019 లో ఈ ఆలయం ప్రతిపాదిత యునెస్కో ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశం “ది గ్లోరియస్ కాకతీయ దేవాలయాలు, గేట్ వే” ల “తాత్కాలిక జాబితాలో” చేర్చబడింది. ప్రసిద్ధ యాత్రికుడు మార్కో పోలో కాకతీయ సామ్రాజ్యాన్ని సందర్శించినప్పుడు, ఈ ఆలయాన్ని “దేవాలయాల ఆకాశంలో ప్రకాశవంతమైన నక్షత్రం” అని పిలిచాడు.
రామప్ప ఆలయం 6 అడుగుల ఎత్తైన నక్షత్ర ఆకారపు వేదికపై గంభీరంగా కనిపిస్తుంది. గర్భగుడి ముందు ఉన్న హాలులో అనేక చెక్కిన స్తంభాలు ఉన్నాయి, ఇవి కాంతి స్థలాన్ని అద్భుతంగా కలిపే ప్రభావాన్ని సృష్టించడానికి ఉంచబడ్డాయి. ఈ ఆలయాన్ని రామప్ప అనే శిల్పి చెక్కారు. భారతదేశంలో శిల్పి పేరుమీద ఉన్న ఏకైక ఆలయం ఇది.
ప్రధాన నిర్మాణం ఎర్రటి ఇసుకరాయిలో ఉంది, కాని వెలుపల ఉన్న స్తంభాలలో ఇనుము, మెగ్నీషియం, సిలికా అధికంగా ఉండే నల్ల బాసాల్ట్ యొక్క పెద్ద బ్రాకెట్లు ఉన్నాయి. వీటిపై పౌరాణిక జంతువులు, నృత్యకారులు, సంగీతకారుల చిత్రాలు చెక్కారు. “కాకతీయ కళాఖండాలు, వాటి సున్నిత శిల్పం, ఇంద్రీయ భంగిమలు ఎంతో ప్రసిద్ధి పొందాయి.
యుద్ధాలు, ప్రకృతి వైపరీత్యాలు, దోపిడీ, విధ్వంసాల‌ను త‌ట్టుకుని ఈ ఆలయం ఇంకా చెక్కుచెదరకుండా ఉంది. 17వ శతాబ్దంలో సంభవించిన భూకంపం స‌మ‌యంలో పాక్షిక న‌ష్టం వాటిల్లింది. కొన్ని నిర్మాణాలు నిర్లక్ష్యానికి గురై శిథిలావస్థకు చేరాయి. కుడి వైపున ఉన్న కామేశ్వర ఆలయం కూల్చివేయబడింది. ఆలయ బయటి గోడలోని ప్రధాన ప్రవేశ ద్వారం కూడా పాడైపోయింది. ఈ ద‌శ‌లో ఈ రామప్ప దేవాల‌య పునరుద్ధరణ జ‌ర‌గాల్సి ఉంది.
వేయి స్తంభాల ఆలయాన్ని సాధ్య‌మైనంత వేగంగా పున‌రుద్ధ‌రించాల‌ని, రామప్ప దేవాల‌య సమగ్ర అభివృద్ధికి పాటు ప‌డాల‌ని కేంద్ర పర్యాటక మంత్రికి రాష్ట్ర ఎమ్మెల్సీ పోచంపల్లి శ్రీనివాస్ రెడ్డి విజ్ఞ‌ప్తి చేశారు.